سنگ ارزشمندی که برای تشکیل آن باید ابرقاره شکل بگیرد! - وبلاگ عکس

به گزارش وبلاگ عکس، زومیت نوشت: بخش عمده الماس های صورتی موجود در دنیا احتمالا دراثر فروپاشی ابرقاره ننا پدیده آمده اند.

سنگ های الماس معدن آرگیل در استرالیای غربی احتمالاً حدود 1.3 میلیارد سال پیش در امتداد ناحیه کافتی تشکیل شد که ابرقاره ننا را تجزیه کرد. یافته های مطالعه نو که در مجله Nature Communications منتشر شده است، حاکی از آن است که کاوش نواحی کافتی باستانی در پی ذخایر الماس ممکن است بی نتیجه نباشد.

در سطح زمین، اتم های کربن معمولا گرافیت شنماینده را تشکیل می دهند، اما شرایط خاصی که در گوشته بالایی وجود دارد، این عنصر را به سنگ های قیمتی سخت و متراکم تبدیل می نماید. الماس های حاصل می توانند سوار بر جریان بالارونده ماگما از محل تولد خود فرار نمایند. در نزدیکی سطح، مواد مذاب به شکل لوله های عمودی از سنگ های آتشفشانی معروف به لوله های کیمبرلیت سفت می شوند. بیشتر الماس ها در این سازندها پیدا می شوند.

به نوشته ساینس نیوز، داستان کلاسیک فوق نحوه تشکیل آرگیل یا الماس های صورتی آن را شرح نمی دهد. برای ایجاد الماس صورتی چیزی قوی تر از شرایط گوشته باید روی ساختار بلوری آن اثر بگذارد و نحوه جذب نور و انتقال نور به وسیله آن را تغییر دهد.

موضوع جالب دیگری که در لوله های الماس خیز آرگیل وجود دارد، این است که آن ها کیمبرلیت نیستند، بلکه لوله های لمبرویت هستند که عموماً تصور می گردد در اعماق کمتر تشکیل می شوند.

منشأ کم عمق لمبرویت ها ممکن است شرح بدهد که چرا آن ها معمولاً فاقد بارهای غنی از الماس کیمبرلیت ها هستند. اگرچه آرگیل استثنا است و لمبرویت های آن گنجینه هایی از اعماق زمین را با خود همراه دارند.

وقتی نیروهای قوی درون زمین شبکه های کریستالی الماس ها را تغییرشکل می دهد، آن ها می توانند صورتی شوند.

عجیب بودن سازند آرگیل مدت ها است زمین شناسان را متحیر نموده است. تجزیه وتحلیل های شیمیایی صورت گرفته در دهه 1980 نشان می داد این سازند حدود 1.2 میلیارد سال پیش تشکیل شده است.

تاریخ گذاری مذکور مشکوک بود: ماده معدنی که مورد تجزیه وتحلیل نهاده شد، ممکن است تحت تأثیر مایعات موجود در سطح زمین ازنظر شیمیایی تغییر نموده باشد و موجب شده باشد که سن آن کمتر از حد واقعی تخمین زده گردد.

پژوهشگران در مطالعه نو، دانه های مقاوم کانی های آپاتیت و زیرکن را تاریخ گذاری کردند که وقتی لامپرویت هنوز مذاب بوده است، در آن به دام افتاده بودند. آن ها بعلاوه تیتانیت را تجزیه وتحلیل کردند که ماده معدنی است که به نظر می رسد کمی بعد از بقیه اجزای لامپرویت متبلور گردد.

گروه پژوهشی با میزان گیری مقادیر عناصر رادیواکتیو و محصولات حاصل از واپاشی آن ها در هر ماده معدنی، دریافت که لامپرویت حدود 1.3 میلیارد سال پیش، یعنی تقریبا 100 میلیون سال زودتر از تاریخی که قبلاً پیشنهاد شده بود، تشکیل شده است.

آرگیل درون زمین درز قاره ای باستانی و در محلی واقع شده است که حدود 1.8 میلیارد سال پیش دو صفحه با هم برخورد کردند. درنتیجه برخورد آن قاره ها الماس صورتی تشکیل شد. حدود 500 میلیون سال بعد، زمانی که ننا تجزیه شد، زمین درز مذکور همانند زخمی دوباره از هم باز شد. این امر ممکن است مجراهایی برای خروج ماگماهای لامپرویت سرشار از سنگ های قیمتی صورتی باز نموده باشد.

مدت ها چنین تصور می شد که فرایندهای تکتونیکی مانند جدا شدن قاره ها، الماس ها را تخریب می نماید. اما پژوهش نو پیشنهاد متفاوتی دارد و می گوید پدیده ریفت ممکن است محرکی برای آوردن الماس ها از اعماق گوشته به سطح زمین باشد.

این موضوع که چرا لوله های لامپرویت آرگیل تنها لوله های لامپرویت شناخته شده ای هستند که حاوی مقادیر قابل استخراج از الماس هستند، معین نیست. در اواخر سال 2020 معدن الماس آن منطقه پس از تمام کردن الماس هایی که ازنظر مالی استخراج آن ها مقدور بود، فعالیت خود را متوقف کرد.

نویسندگان مقاله می گویند ممکن است در آرگیل دیگری و در بقایای یک ریفت باستانی لامپرویت های ارزشمند بیشتری نهفته باشد.

227227