وسیله ای برای تغذیه راحت تر بیماران پارکینسون - وبلاگ عکس

به گزارش وبلاگ عکس، پارکینسون، یک بیماری پیش رونده سیستم عصبی است که بر حرکت های بدن تأثیر می گذارد. محققین کشور برای ایجاد کنترل بیشتر بر این بیماری هنگام غذاخوردن، دست به طراحی محصولی ارگونومیک زده اند که می تواند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.

به گزارش وبلاگ عکس، بیماری پارکینسون بیماری پیچیده ای با علائم مستقیم و غیر مستقیم است که تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی بیمار و مراقبت نماینده او دارد. در این بیماری غلظت دوپامین مغز کم می گردد. یکی از عوارض کمبود دوپامین عدم تمرکز کافی است و لرزش، یکی از علائم واضح این بیماری به شمار می رود. لرزش یا رعشه ناشی از این بیماری معمولاً از یک عضو شروع می گردد که اغلب دست یا انگشتان است. در این حالت ممکن است فرد با حرکت عقب و جلوی انگشت شصت و سبابه روبرو گردد که در اصطلاح به این شرایط، لرزش به صورت تسبیح گردانی می گویند.

مبتلایان به پارکینسون هنگام تغذیه با مشکلاتی از قبیل عدم تعادل، ارتعاش، لرزش و عدم تسلط روبه رو هستند. به همین جهت استفاده از فرایندهای طراحی که به طراحی محصول ارگونومیک منجر گردد، می تواند یاری رسان کنترل و مدیریت بیماری های مختلف باشد. محصولات و ملزومات پزشکی از ابزارهای مهم تشخیص و مدیریت بیماری پارکینسون هستند و انجام مطالعات به منظور ساخت چنین محصولاتی، از اهمیت بالایی برای بهتر کردن کیفیت زندگی چنین بیمارانی برخوردار است.

محققانی از دانشگاه هنر اسلامی تبریز، در همین خصوص مطالعه ای را انجام داده اند که در آن، به طراحی محصول ارگونومیک با هدف سهولت غذا خوردن در بیماران پارکینسون طبق ارزیابی وضعیت راحتی بدن پرداخته شده است.

برای جمع آوری اطلاعات در این مطالعه از مشاهده و مصاحبه مستقیم استفاده شده و تجزیه وتحلیل دقیق داده های کمی آن به یاری نرم افزار کامپیوتری موسوم به Ergofellow اجرا شده است.

در این تحقیق، به دلیل محدودیت دسترسی به بیماران پارکینسون و همچنین روش مطالعه، ابتدا به وسیله پرونده بیماران دو نورولوژیست، لیستی از بیماران پارکینسون تهیه و اهداف مطالعه به آن ها اطلاع داده شد. سپس به یاری همراهان بیماران، 12 بیمار پارکینسون شامل 7 مرد و 5 زن با سن بین 54 تا 78 سال وارد مطالعه شدند.

این مطالعه به شکل کمی و کیفی بوده است و فرایند طراحی محصول در آن طی شده است که شامل جمع آوری و پالایش اطلاعات، ایده پردازی، ارزیابی و درنهایت ارائه طراحی نهایی است. درنهایت نیز ایده منتخب با نرم افزارهای طراحی، سه بعدی شد و پس از شبیه سازی توسعه یافت.

بر اساس یافته های این پژوهش، محصول طراحی شده تا حدودی باعث کاهش سختی بیماران و بهبود پوسچر یا وضعیت بدنی آن ها هنگام غذا خوردن می گردد. البته برای بهره گیری کامل از مزایای چنین وسیله ای، به دارو و دستورالعمل های خاص دیگر هم احتیاج است. زیرا اگرچه بیماری ها به واسطه محصولات، مدیریت و کنترل می شوند، ولی شاید کاملاً درمان نشوند و احتیاجمند دارو یا دیگر دستورالعمل های پزشکی باشند.

به گفته بهرام ایپکی، محقق گروه طراحی صنعتی دانشکده طراحی اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز و مجری این تحقیق: به دلیل فرمی که در ساختار این محصول پیاده شده است، در صورت استفاده از آن در کنار مبلمان غذاخوری استاندارد ارگونومیک، از خم شدن ناخودآگاه گردن و کمر جلوگیری می گردد و حتی اگر دست بیمار با لرزش روبرو گردد، بزرگی بشقاب مانع ریختن آن می گردد. با این محصول، بیمار پارکینسون انرژی و تمرکز کمتری برای رساندن غذا به دهان خود احتیاج دارد که درنهایت به کاهش سختی غذا خوردن بیمار منجر خواهد شد.

به بیان این پژوهشگر: در آنالیز های این پژوهش و در اولین مشاهده، بیشترین تغییرات حالت بدن بیماران پارکینسون در قسمت بازو و دست در کنار گردن و کمر هنگام فعالیت غذا خوردن دیده شد. همچنین میانگین نرخ سختی قسمت های دست و انگشتان، مچ دست، بازوها، آرنج، گردن، ناحیه کمر بالا تنه، و شانه ها نشان داد اختلاف زیادی در سختی، حین غذا خوردن بیماران پارکینسون بین قسمت های ذکرشده بدن با دیگر قسمت های آن وجود دارد. از سوی دیگر، مشاهدات نشان داد این بیماران در خوردن غذاهایی مانند سوپ احساس ترس دارند و ترجیح می دهند از غذاهای دیگری تغذیه نمایند که کنترل آن به مراتب راحت تر از غذاهای آب دار است.

با توجه به چنین مشکلاتی، به نظر می رسد محصول طراحی شده در این پژوهش، بتواند به شکل مفیدی یاری حال بیماران مزبور باشد.

ایپکی در مورد مواردی که می تواند به بهبود این محصول بینجامد، معتقد است: در این تحقیق، رابطه بین خستگی ماهیچه ای با شدت بیماری پارکینسون، از مجهولات و از محدودیت های طراحی محصول به شمار می آمد و برای تحلیل آن به ابزار EMG احتیاج بود. این مورد می توانست موجب طراحی سفارشی محصول بر مبنای شدت بیماری پارکینسون گردد. ازاین رو مطالعه تخصصی با ابزارهای دقیق تر برای آن پیشنهاد می گردد. همچنین توصیه می گردد در مطالعات آینده به تأثیر طراحی محصولات سفارشی در بحث خود مراقبتی و کیفیت زندگی بیماران خاص مثل پارکینسون یا اوتیسم پرداخته گردد.

این یافته ها به صورت مقاله ای علمی پژوهشی در مجله ارگونومی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی همدان منتشر شده اند.