یک جانبه گرایی امریکا در گفتمان های غیرامریکایی - وبلاگ عکس

به گزارش وبلاگ عکس، یک جانبه گرایی به طور تاریخی، از جمله رویکردهای بنیادین سیاست خارجی امریکا محسوب می گردد. جورج واشینگتن اولین رئیس جمهوری امریکا در سال 1796 نسبت به ائتلاف دائمی امریکا با کشورهای دیگر هشدار می دهد؛ چرا که امریکا به عنوان امپراطوری آزادی باید از استقلال عمل در عرصه بین الملل برخوردار باشد.

براساس این تفکر، امریکا کشوری استثنا در عرصه بین المللی است و این استثناگرایی باید در تمام وجوه سیاست خارجی آن جاری باشد. امریکا دارای کامل ترین نظام سیاسی و اجتماعی و صاحب بهترین موقعیت جغرافیایی و طبیعی در جهان است و این فزونی باید در سیاست خارجی امریکا نیز جریان داشته باشد. اوج این یک جانبه گرایی استثناانگار را می توان در دکترین مونروئه مشاهده کرد. مونروئه در سال 1823 بر تفاوت روینمودها و نیات امریکا و اروپا در نیمکره غربی اشاره می نماید و امریکا را قدرت مسلط بر این نیمکره می داند.

نگاه فزونی جویانه و خاص گرایانه امریکا در طول جنگ سرد تداوم یافت. ریگان در جمع مسیحیان اوانجلیک در سال 1983 شوروی را امپراطوری شیطانی نامید و طرح دفاع استراتژیکی را برای مقابله با آن گفت. پس از جنگ سرد امریکا با اعتماد به نفس ناشی از فروپاشی شوروی، لیبرال دموکراسی امریکایی را کامل ترین نظم سیاسی بشر و نظم نوین جهانی را طرح امریکا برای جهان پس از شوروی معرفی کرد. فزونی طلبی امریکا در دوران کلینتون در قالب گسترش دموکراسی تجاری، در دوره بوش پسر در قالب اشتیاق امپراطوری طلبانه امریکا و در دوره اوباما در قالب قدرت هوشمند تداوم یافت.

در دوره ترامپ یک جانبه گرایی امریکا در عرصه بین المللی نمود شاخصتری پیدا نموده است. ترامپ از واقع گرایی اصولی به معنای اهمیت دوباره مرزهای ملی، کاهش تعهدات دست و پاگیر بین المللی، اهمیت تجارت در مناسبات دوجانبه و فراوری داخلی صحبت می نماید که در واقع نوعی مرکانتیلیسم تجاری انزواگرایانه است.

گفتمان های غیرامریکایی

چین در چهار دهه گذشته بیشترین منافع را از نظم چندجانبه بین المللی به دست آورده است. این نظم با ایجاد ثبات، ارائه ارزان اطلاعات و تسهیل ارتباطات بین کنشگران، امکان نقش آفرینی چین در اقتصاد جهانی را فراهم نموده است. چین با عضویت در سازمان تجارت جهانی توانست از مزیت نیروی کار ارزان و بازار مصرف انبوه خود به خوبی استفاده نموده و به قدرت تجاری اول جهان تبدیل گردد. از این رو، بی ثباتی، ابهام و پیش بینی ناپذیری سم مهلکی برای اقتصاد نوظهور چین است. به همین دلیل است که بعضی دیپلمات های چینی از اوایل قرن حاضر نسبت به اقدامات مخرب امریکا هشدار می دادند و خواهان همکاری چین با دیگر قدرت های جهانی مانند اروپا برای مهار یک جانبه گرایی امریکا شده اند. جنگ تعرفه ای دولت ترامپ بر ضد چین نمود شاخص یک جانبه گرایی امریکا در عرصه بین المللی است. فراتر از این، امریکا برای مختل سازی مگاپروژه زیرساختی کمربند و جاده چین، درصدد جلب همکاری دوجانبه کشورهای دیگر از جمله هند برای پیشبرد همگرایی منطقه ای در قالب هندو پاسیفیک (در مقابل آسیا پاسیفیک) است. در مجموع، نگرانی چین از یک جانبه گرایی دولت ترامپ از این جهت است که هرگونه بی ثباتی در اقتصاد جهانی، بیشترین ضرر را متوجه چین خواهد نمود.

ادامه در صفحه 14